آداب عمومی ماه مبارک رمضان

پرهیز از محرمات

امیرالمؤمنین علی علیه السلام فرمودند: من به پیامبر خدا عرض كردم: برترین كارها در این ماه چیست؟ فرمود: «ای اباالحسن! برترین كارها در این ماه، پرهیز از حرام‌های خداست.»(1)
خواندن نافله: پیامبر اكرم صلی الله علیه و آله فرمودند: هر كس در ماه رمضان، هر شب دو ركعت نماز بخواند و در هر ركعت، یك بار «فاتحة‌الكتاب» و سه بار سوره‌ی «قل هو الله احد» بخواند؛ سوگند به آن كه مرا به حق به پیامبری برانگیخت، خداوند برای هر ركعت، صد هزار فرشته می‌آفریند كه برای او حسنات می‌‌نویسند و گناهان را از او محو می‌كنند و درجات او را بالا می‌برند و خداوند، پاداش كسی را به او می‌دهد كه هفتاد برده آزاد كرده باشد.

ادب روز اول:

امام كاظم علیه السلام فرمودند: هر كس هنگام فرارسیدن ماه رمضان دو ركعت نماز مستحب بخواند و در ركعت اول، سوره‌ی «حمد» و «فتح» و در ركعت دوم (بعد از حمد) هر سوره‌ای را كه دوست داشت بخواند، خداوند بدی آن سال را از او دور می‌كند و همواره در امان خداوند خواهد بود تا همان هنگام از سال آینده. (2)

پرهیز از غیبت

پیامبر خدا صلی‌ الله ‌علیه ‌و آله فرمودند: «روزه‌دار تا وقتی‌ كه از مسلمانی غیبت نكند در حال عبادت است هر چند در بسترش خفته باشد.» (3)
و نیز پیامبر اكرم صلی ‌‌الله ‌علیه ‌و ‌آله‌ فرمودند: « هرگاه روزه‌دار غیبت كند، روزه‌اش را گشوده است.»(4)

پرهیز از دشنام دادن

پیامبر خدا صلی ‌الله ‌علیه ‌و ‌آله فرمودند: وقتی روزه‌داری، دشنام مده و اگر كسی دشنامت داد بگو: من روزه‌ام و اگر ایستاده بودی بنشین (تا خشمت فرو نشیند).(5)
همچنین فرمود: «هیچ بنده‌ی شایسته‌ای نیست كه دشنامش دهند و بگوید «من روزه‌ دارم، سلام بر تو!‌ آن‌ گونه كه دشنامم دادی من تو را دشنام نمی‌دهم» مگر آن كه پروردگار متعالی گوید «بنده‌ی من از شرّ بنده‌ی من به روزه پناه برد، من هم او را از آتش پناه دادم».(6)

پرهیز از هرچه خدا ‌آن‌ را خوش ندارد

امام سجاد علیه السلام در دعای خویش هنگام ورود ماه رمضان می‌فرماید: «خداوندا... ما را بر روزه‌داری این ماه یاری كن، با نگه‌داشتن اعضا از نافرمانی‌ات و به كارگیری آنها در آنچه خشنودت می‌سازد، تا آن كه با گوش‌هایمان به بیهوده گوش نسپاریم و با چشم‌هایمان به بازیچه نشتابیم و دستان خویش را به آنچه ممنوع است، نگشاییم و با گام‌هایمان به سوی آنچه حرام است، راه نپوییم و تا آن كه شكممان جز از آنچه حلال كرده‌ای، پر نشود و زبان‌هایمان جز به آنچه فرموده‌ای، گویا نشود و خود را جز در آنچه ما را به پاداش تو نزدیك می‌سازد، به زحمت نیفكنیم و جز به آنچه از كیفرت باز می‌دارد، نپردازیم. (7)

سحری خوردن

رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود: «سحری بخورید هر چند كه یك جرعه آب باشد. همانا درود خدا بر كسانی باد كه سحری می‌‌خورند.»(8)
رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود: «خرما سحری خوبی برای مؤمن است.»(9)

عطر زدن

حسن بن راشد می‌گوید امام صادق علیه السلام وقتی روزه می‌گرفت خود را با عطر خوش‌بو می‌ساخت و می‌فرمود: «بوی خوش، هدیه‌ی روزه‌دار است.»(10)

خواب نیم‌روز

امام كاظم علیه السلام فرمودند: «در نیم‌روز بخوابید به درستی كه خداوند روزه‌دار را در خوابش سیر و سیراب می‌كند.» (11)

جلو انداختن نماز

امام باقر علیه السلام فرمودند: «نماز را بر افطار مقدم می‌داری مگر آن كه با گروهی باشی كه اول افطار می‌كنند. پس با آنان مخالفت نكن و با ایشان افطار كن وگرنه اول نماز بخوان چرا كه بهتر از افطار است و نمازت با حالت روزه نوشته می‌شود و این نزد من محبوب‌تر است.»(12)

منابع و مآخذ:

1- بحار الانوار، ج 96، ص 358، ح 25.
2- اقبال الاعمال، ج1، ص 197/ بحار الانوار، ج 97، ص 353، ح 3.
3- فضائل‌الاشهر الثلاثة، ص 122.
4- عوالی الالی، ج 1، ص 263.
5- كنز العمال، ج 8، ص 508.
6- الكافی، ج 4، ص 88.
7- صحیفه‌ی سجادیه، دعای 44.
8- تهذیب الاحكام، ج 4، ص 198.
9- بحار الانوار، ج 62، ص 296.
10- الكافی، ج 4، ص113.
11- الكافی، ج4، ص 65.
12- المقنعه، ص 318 .